Śląski rodowód, miłość do miejsca, w którym się urodził, twórczy wysiłek i reżyserski talent pozwoliły mu opowiedzieć historię Śląska. Śląsk był u Kazimierza Kutza barwny obyczajem, czarny jak węgiel od ciężkiej pracy górników, patriotyczny uczuciami i sercem Ślązaków.
Kazimierz Kutz, gdyby żył nie pozwoliłby nigdy na określenie Ślązaków „zakamuflowaną opcją niemiecką”. Słyszę jego słowa protestu i nieustający głos, który woła o zrozumienie Śląska, jego skomplikowanej historii, tragicznych losów. W filmach Kutza, które znamy, brzmiał śląski język wyraziście, bo tylko w tym języku opowieść o Śląsku stawała się prawdziwa i wiarygodna.
„Śląsko godka”- przypomnę słowa reżysera - świat archaicznej śląskiej mowy otwierał przestrzenie nieprzewidzianego piękna starej, rodzimej kultury, przywracał wiarę w przyszłość.
Czy prezydent Andrzej Duda odmawiając uznania języka śląskiego za język regionalny, swoim vetem tę wiarę Ślązakom odebrał? W ocenie prezydenta samo bowiem przekonanie zainteresowanej grupy społecznej, że odróżnia się w sposób istotny od pozostałych obywateli językiem, kulturą, tradycją jest niewystarczające. Dyskusyjna to argumentacja, a już kuriozalne wydaje się stwierdzenie, iż w kontekście batalii o język śląski nie da się wykluczyć działań hybrydowych, jakie mogą być podjęte w stosunku do Polski, a związane z wojną za wschodnią granicą. Takie uzasadnienie szokuje. - Wciskanie tego, co robimy od 20 lat, na takie tory jest dość ubliżające – ocenia językoznawczyni, prof. Jolanta Tambor z Uniwersytetu Śląskiego.
- Bardzo źle się stało – powiedział w wywiadzie dla Radia Katowice poseł Borys Budka. - Jeśli pan prezydent wpisuje starania Ślązaków w jakąś walkę czy wojnę hybrydową, prowadzoną przez Putina to naprawdę ktoś tu „odleciał”. Dlatego - jak stwierdził - jest to powielanie bardzo złych stereotypów. A te stereotypy wciąż w myśleniu o Śląsku istnieją i świadczą o ignorancji wobec odmienności tego regionu, jego specyfice, ukształtowanej historycznie.
Pełen oburzenia zabrzmiał głos śląskiego europosła Łukasza Kohuta. Andrzej Duda jeszcze raz pokazał, że nie jest prezydentem wszystkich Polek i Polaków, że pozostał głuchy na petycje ludzi kultury, na apele samorządowców. Veto prezydenta to policzek, to skandal, to uderzenie w dziedzictwo naszych przodków – grzmiał Kohut.
Przytoczę jeszcze jedna opinię. Posłanka Koalicji Obywatelskiej Monika Rosa w rozmowie z PAP powiedziała, że choć veta spodziewało się wielu polityków i obserwatorów sceny politycznej, to jednak istniała nadzieja, że prezydent Duda „wybije się na niezależność intelektualną” i nowelizację podpisze. Taka postawa pokazuje w jaki sposób obóz prezydenta postrzega państwo. Państwo według nich musi być scentralizowane, jednorodne, gdzie mówi się jednym językiem i wierzy w jednego Boga. Stanowcza ocena.
W całej tej dyskusji, bardzo emocjonalnej na Śląsku, trzeba też odnotować głosy Ruchu Autonomii Śląska, który posądzany jest o próby odłączenia Śląska od Polski. Działacze Ruchu mówią, że to daleko idące insynuacje. Samą taką myśl surowo ocenia marszałek Szymon Hołownia, twierdząc że jeśli ktoś chce jakąś część Polski ...od Polski odłączyć to jest albo idiotą, albo sabotażystą.
A prof. Andrzej Nowak przypomina na łamach „Rzeczypospolitej”, że śląskość nie została wymyślona przez inicjatorów ruchów separatystycznych w XXI w., ale jest zjawiskiem historycznym, zaś Polska powinna okazać siłę, a nie występować jako słaba, przestraszona wspólnota, która boi się kilku tysięcy osób, chcących mówić w swoim języku regionalnym.
Temperatura dyskusji o języku śląskim wysoka. Środowiska rozgorączkowane. Językoznawcy, historycy podchodzą do tematu merytorycznie, z bagażem naukowych argumentów. Politycy, w wirze przepychanek z prezydentem, widzą również swój wizerunkowy interes.
Tymczasem ludzie kultury są przekonani, że trwanie każdego języka, językowa różnorodność to wielka wartość. Każdy język – twierdzi pisarz Szczepan Twardoch – obrazuje swój własny świat, a świat ten bezpowrotnie znika, gdy znika... język.
Piotr Karmański
dziennikarz PR Katowice
Fot. Pixabay
Napisz komentarz
Komentarze